DUYGUSAL ZEKA VE LİDERLİK

Created with Sketch.

Albert Einstein’ın da dediği gibi “Zekaya tapmamaya özen göstermeliyiz. Zekanın kasları güçlüdür ama kişiliksizdir. Önderlik yapamaz, yalnızca hizmet edebilir.”

Zekadan ve duygulardan sorumlu sinir sistemleri birbirinden ayrıdır, ama iç içe geçmiş bağlantıları vardır. Düşünceyle hissi birbirine kenetleyen beyin, liderliğin sinirsel temellerini oluşturur. İş kültürünün duygudan yoksun bir zekaya verdiği büyük değere karşın, duygularımız gerçek anlamda zekamızdan daha güçlüdür.

Acil durumlarda, duygu merkezlerimiz (limbik beyin) beynin diğer kısımlarına komut verir. Düşünen beyin, limbik beyinden doğmuştur ve tehlike algıladığımızda ya da stresli olduğumuzda hala ondan emir alırız.

Evrim boyunca duygular insana sağkalma savaşında rehberlik etmiş olsa da, yaklaşık son 10.000 yıl içinde liderlik konusunda sinirsel bir ikilem doğdu. Günümüzün gelişmiş uygarlığında, acil fiziksel durumları atlatmak için tasarlanmış bir beyne karşın, karmaşık gerçeklerle yüz yüzeyiz. Prefrontal bölge beynin tüm bölümlerinden bilgiyi alıp analiz eder, sonra da ne yapılacağına karar verir. Prefrontal bölge duygusal bir dürtüyü veto ederek tepkimizin daha etkili olmasını sağlayabilir. Bu veto olmasaydı, olay amigdalanın dürtüsünün devreye girdiği duygusal bir korsanlıkla sonuçlanırdı.

Duygusal merkezlerdeki nöronlarla prefrontal bölgeler arasındaki diyalog, düşünce ile duygunun düzenlenmesine yardımcı olan nörolojik otoyol denebilecek bir şey sayesinde kurulur. Liderlikte çok önemli olan duygusal zeka yetileri, bu prefrontal-limbik devrenin sorunsuz işlemesine bağlıdır. Ahenkli liderlikte zeka ile duygular birbirine kenetlenmiştir.

Dört duygusal zeka alanı vardır ve bu alanlar bizlere çok önemli beceriler kazandırır.

Öz bilinç

  • Duygusal öz bilinç
  • İsabetli öz değerlendirme
  • Özgüven

Öz yönetim

  • Özdenetim
  • Saydamlık
  • Uyumluluk
  • Başarma dürtüsü
  • İnisiyatif
  • İyimserlik

Sosyal bilinç

  • Empati
  • Örgütsel bilinç
  • Hizmet

İlişki yönetimi

  • Esinleme
  • Etkileme
  • Başkalarını geliştirmek
  • Değişim katalizörlüğü
  • Çatışma yönetimi
  • Ekip çalışması ve işbirliği

Öz bilinç, empatiyi ve öz yönetimi kolaylaştırır; bu iki nitelikse bir arada etkili ilişki yönetimini mümkün kılar. O halde duygusal zeka, bir öz bilinç temeli üzerinde gelişmektedir. Konunun en güzel yanı yukarıda saydığımız bu 4 duygusal zeka yeterliliği doğuştan gelen değil, sonradan öğrenilen yeteneklerdir.